1200 ғылыми қызметкер әлі күнге дейін өзіне тиесілі жалақыны ала алмай отыр – Аймағамбетов

ҚР парламент мәжілісінің Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің төрағасы Асхат Аймағамбетов Қазақстан ғылымының маңызды проблемаларына тоқталды, деп хабарлайды Zakon.kz.

Комитет төрағасының сөзінше, ғылым мен білім салаларында жылдам жеңіске жету өте қиын. Сондықтан ең керегі - жаңа министрліктің бастамалары мен президент тапсырмасын орындау мәселесін талқылау.

"Жалпы мемлекет басшысының нақты тапсырмаларының орындалуына тоқталғым келеді. Сонымен не орындалды? Тағы қай бағытта жұмыс істеуіміз керек? Кейінгі 2 жылда ғылымды дамыту үшін президент 12 маңызды тапсырма берді, олардың барлығы заңнамалық деңгейде іске асырылды. Барлық қажет заңдар мен өзгерістер өте тез қабылданды. Бірақ оларды практикалық тұрғыдан іске асыруға қол жеткізе алмай отырмыз", - деді Асхат Аймағамбетов.

Мысал ретінде ол ғылыми ұйымдарды тікелей қаржыландыруды енгізу жөніндегі тапсырманың орындалуын айтты. Депутаттық корпус тиісті норманы 2021 жылғы желтоқсанда қабылдады. Тікелей қаржыландырудың барлық тетігі 2022 жылдың екінші жартысында іске қосылады делінген еді. Алайда қазір 2023 жылдың мамыр айы болса да, бұл механизм әлі іске қосылмаған.

"Ал тікелей қаржыландыру дегеніміз не? Бұл – 1200 ғылыми қызметкердің тағдыры, олар әлі күнге дейін өздеріне тиесілі жалақыны ала алмай отыр. Оған қоса президент 2022 жылғы маусымда ғылыми қызметті тиімді басқару және сыбайлас жемқорлықтың алдын алу мақсатында бұрын жабылып қалған Ұлттық ғылыми-техникалық ақпарат орталығын жандандыруды тапсырды. Бір жыл өтті, бірақ біз Ғылым министрлігінің бұл мәселе бойынша жұмысын әлі көре алмадық". Асхат Аймағамбетов

Сонымен қатар төраға үкімет сағатында мына проблемаларды атап кетті:

• Қаныш Сәтбаев атындағы университеттің жанынан инженерлік білім мен ғылымда жаңа технологиялар хабын құру жөніндегі тапсырма да орындалмады, ол жаңа техникалық жоғары оқу орындары үшін ғылыми-өндірістік база болуға тиіс еді.
  
• Президент ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қолдау жүйесін жетілдіру қажет екенін айтып, олар үшін салық преференцияларын көздеп, корпоративтік табыс салығы бойынша супер шегерімдер белгілеп берді. Ал ол да әлі де жоқ.
• Отандық ғалымдар базасымен ғылыми дәйектілеудің бірыңғай ақпараттық жүйесін құру бөлігінде ғылымды цифрландыру жөніндегі тапсырма да орындалмады.

"Заңнамалық деңгейде ғылыми зерттеулер жүргізуге шарттарды 5 жыл мерзімге жасасу белгіленген. Бүгінде конкурсты уақтылы жарияламау, ұзаққа созылған бюрократиялық рәсімдер есебінен іс жүзінде мерзімдер 2 жылға дейін қысқартылды. Нәтижесінде ғылыми институттармен келісімшарттар қаржы жылының соңына қарай жасалады, бұл іске асырудың бірінші жылын автоматты түрде «жеп қояды». Бұл дегеніміз - 575 бұйрық талаптарының бұзылуы. Біздің деректеріміз бойынша, 2023 жылға көзделген республикалық бюджет қаражаты есебінен бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру және гранттар шеңберінде ғылыми жобаларды жүргізуге арналған конкурстар әлі жарияланбаған. Мұны қалай түсінуге болады? Ғылыми қызметкерлер – табыссыз, ал ел экономикасы ғылыми жетістіктерсіз қалуы үшін әдейі кешіктіріп отыр ма екен?" - деп сынады Асхат Аймағамбетов.