Уақыт белдеуі денсаулыққа қалай әсер етеді

Қазақстанда еліміздің барлық аумағында 1 наурыздан бастап бірыңғай уақыт белдеуі енгізіледі. Бұл шешім бастапқыда көптеген пікірталастарды тудырды, бірақ адам денсаулығына әсер ету тұрғысынан биологиялық дұрыс уақыт белдеуі өте маңызды.

Адам ағзасы тәулік бойы гормондардың әсеріне ұшырайды және іс жүзінде барлық сергу, ұйқы, белсенділік, стресс, қалпына келтіру процестері және жалпы организмнің жұмысы гормондардың түзілу уақыты мен деңгейіне тікелей байланысты.

Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, гормондар түзілуінің тәуліктік циклі организмінің тәуліктік ырғақтарымен реттеледі, олар өз кезегінде табиғи, күн уақытымен басталады және синхрондалады. Бұл процесс басқа сыртқы факторларға бағынбайды.

Гормондардың әсерінен организмнің уақытылы қалпына келуі, ұйқының сапасы, ояту және сергу кезеңдері, ақыл-ой белсенділігі, барлық осы процес белгілі бір гормондардың деңгейімен өте жақсы реттеледі және қатаң режим мен циклге ие. Сондықтан физиологиялық функциялардың күнделікті ырғағы ең тұрақты болады.

"Біздің әрқайсымыз мидың гипоталамус деп аталатын бөлігі басқаратын организмдегі биологиялық сағаттың рөлі қаншалықты маңызды екенін білеміз. Гипоталамус көру нервтерінен жарық пен қараңғылықтың өзгеруі туралы тікелей ақпарат алады және тәуліктік ырғақтың негізгі реттеушісі – мелатонин гормонын шығаруға жауап береді". Денсаулық сақтау министрлігі

Мелатонин, басқаша айтқанда - ұйқы гормоны - бұл біздің ішкі биологиялық сағаттарымызды іске қосу серіппесі. Ол басқа гормондардың (өсу гормоны, пролактин, кортизол) бөлінуін белсенді етеді немесе тежейді.

Өсу гормоны балалық және жасөспірімдік кезеңдегі дененің өсу процестерін анықтайды. Ересек кезеңде ол минералды заттардың, майдың, көмірсулардың, ақуыз алмасуының маңыздылығына ие болады және өте маңызды, қалқанша безі гормондарының бөлінуін, жүрек, бүйрек функцияларын, психологиялық жағдайды реттейді. Таңертең мелатонин концентрациясы төмендегеннен кейін кортизол көбірек болады, ол дене мен ақыл-ойды алдағы күннің белсенділігіне дайындайды (қан тамырларының тонусын жоғарылатады және бұл қысымның жоғарылауына әкеледі, жүректің жұмысын тездетеді, метаболизмді ынталандырады және т.б.).

"Қысқа мерзімде режимнің бұзылуы көбінесе иммунитеттің төмендеуіне, қатты шаршауға, ақыл-ой белсенділігі мен есте сақтау қабілетінің төмендеуіне және басқа да көптеген салдарға әкеледі. Табиғи емес уақыт белдеуінде ұзақ уақыт болу, әрине, дененің бейімделуіне әкеледі, бірақ денсаулыққа ауыр зардаптар әкеледі. Сондықтан сағаттық уақытқа жақын уақытты практикалық пайдалану ақылға қонымды және ең алдымен жас ұрпақтың денсаулығы үшін қажет", - делінген министрлік хабарламасында.