Жазды күнгі сабақтар: зерттеулер Ақтаудың қарбыздарында нитраттардың артық екенін көрсетті

Маңғыстаудың жаз мезгілі дүкен сөрелерінде әлемнің түкпір-түкпірінен әкелінген көкөністер мен жемістердің молынан көрінетін кезі. Аймақтың ерекшеліктеріне байланысты жеміс-жидек пен көкөністің жергілікті өндірісі шектеулі, ал азық-түлік өнімдерінің көпшілігі басқа елдерден келеді.

Бұл өнімдер жаңадан піскен және көз жауын алатындығымен қатар, денсаулық үшін қауіпсіз де болуы маңызды.

2024 жылдың шілде айында "Маңғыстау облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы" қоғамдық бірлестігінің ("МОТҚҚҚ" ҚБ) өкілі Ақтау қаласының әртүрлі сауда орындарынан жасырын сатып алушы әдісімен жидектер мен көкөністерді сатып алған. Азық-түлік қоржынында қазақстандықтардың күнделікті рационын құрайтын өнімдер: ресейлік картоп, Өзбекстаннан келген сәбіз және жас қырыққабат, Әзірбайжаннан қызылша, құлпынай мен қарбыз, Ираннан келген баклажан мен банан болды. Бұл өнімдердің бір бөлігі әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының тізіміне енгізілген, бұл оларды тұтынушылардың кең ауқымына қолжетімді етеді.

Сурет: Жанна Биятан

Барлық өнімдер кешенді сараптама жүргізу үшін Маңғыстау облысы бойынша ҚР ДСМ СЭБК "Ұлттық сараптама орталығы"ШЖҚ РМК филиалының аккредиттелген зертханасына жіберілді. Сарапшылардың алдында маңызды міндет – бірқатар көрсеткіштер бойынша өнімдердің қауіпсіздік стандарттарына сәйкестігін тексеру тұрды.

Өнімдер радиоактивтілікке және микробиологиялық көрсеткіштерге қатысты сынақтан өтті, бұл әрине қуантады. Бірақ, құрамындағы нитраттар бойынша зерттеулер ауытқуларды анықтады. Бұл, әсіресе, Әзірбайжанның қарбызына қатысты болды: нитраттардың мөлшері рұқсат етілген қалыптан екі есеге асып түсті! Стандарттарға сәйкес, қарбыздағы нитраттардың рұқсат етілген концентрациясы 60 мг/кг аспауы керек, бірақ сынақ үлгісінде 112 мг/кг анықталды.

Бұл нәтиже тұтынушылар үшін ескерту белгісі болып табылады. Өйткені, нитраттардың деңгейінен асып кету өнімнің сапасын нашарлатып қана қоймай, денсаулыққа зиян келтіруі мүмкін. Нитраттар нитриттерге айналып, бұл ауыр асқынулар тудыратыны хақ. Уланудың негізгі белгілері: тырнақтардың, еріндердің және шырышты қабаттардың көгеруі, құсу, іштің ауыруы, диарея (қанмен болуы мүмкін), көз ағының сарғаюы, бауырдың ұлғаюы, ентігу және жүрек соғысының жиілігі, ауыр жағдайларда – естен тану.

"Маңызды деталь: ұйымның міндеті – мүмкіндігінше сәйкессіздіктерді табу емес. Біз өндірушілерді немесе сатушыларды кінәлауды көздемейміз, керісінше, тұтынушыларға да, кәсіпкерлерге де ақпараттық-ағартушылық көмек көрсетеміз. Проблемаларды анықтау арқылы біз ықтимал қауіптердің алдын алып, азаматтарға қауіпсіз таңдау жасауға көмектескіміз келеді". Алия Алибекова, "МОТҚҚҚ" ҚБ сарапшысы

Мұндай жағдайларды болдырмау үшін тұтынушылар сатып алар алдында өнімнің қауіпсіздігін тексеру үшін өз құқықтары мен мүмкіндіктерін білу маңызды: жемістер мен көкөністер сөрелерге түсер алдында олар фитосанитарлық бақылаудан өтеді және карантиндік сертификаттармен және фитосанитарлық талдау нәтижелерімен қамтамасыз етілуі тиіс. Көкөністер мен жемістерді, әсіресе, әлеуметтік маңызы бар тауарлар санатына жататындарын сатып алу кезінде сатып алушы сатушыдан осы құжаттарды талап етуге құқылы.

"Сатып алушылар көбінесе өнімнің қауіпсіздігін тексеру қосымша мүмкіндік емес, денсаулықты қорғаудың қажетті шарты екенін ойламайды. Көкөністерді немесе жемістерді, әсіресе, базарлардан сатып алғанда, сатушылардан өнімнің сапасы мен қауіпсіздігін растайтын құжаттарды міндетті түрде сұраңыз. Бұл сізді және сіздің отбасыңызды ықтимал қауіптерден сақтайды. Ұялмаңыз – әрбір тұтынушының не сатып алып жатқанын білуге ​​толық құқығы бар", – дейді Алия Расбекқызы.

Ол сондай-ақ: "Апатты, әсіресе, жол жиегіндегі базарлардан, өйткені онда ауыр металдардың жиналу қаупі бар, жемістер мен көкөністерді сатып алмаңыз. Егер сіз әлі де болса, мысалы, осындай жерден қарбыз сатып алуды жөн көрсеңіз, сатушыдан сатудың заңдылығын және өнімнің қауіпсіздігін растайтын құжаттарды, сондай-ақ санитарлық кітапшаны сұраңыз. Сауда нүктесі күн мен жаңбырдан қорғалған шатырмен жабдықталуы керек, ал қарбыздар биіктігі кемінде 20 см болатын түпқоймада сақталуы керек. Сатып алудың алдында қауын-қарбыздарды кесуді сұрамаңыз, осылайша сіз ішек таяқшасы қаупінен аулақ бола аласыз, өйткені бетіндегі кір мен таза емес пышақ ұлпасына түсуі мүмкін" деп кеңес береді.

Жаз аяқталса да, бұл кеңес болашақ маусымдар мен келесі жылғы сатып алулар үшін өзекті болып қала береді. Қауын-қарбыз сияқты азық-түлік өнімдері жылы айларда сөрелерге қайта оралады және қауіпсіз тағамдарды қалай таңдау керектігін білу денсаулыққа қауіп төндірмеуге көмектеседі. Келесі маусымда өзіңізді және жақындарыңызды ықтимал жағымсыз салдардан қорғау үшін осы кеңесті есте сақтаңыз.

Материалды "Маңғыстау облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы" қоғамдық бірлестігі дайындаған.

Осыған ұқсас сұрақтар бойынша 87054222739 байланыс нөміріне немесе Instagram-дағы OZPP.KZ парақшасына хабарласуға болады.